Wielka parabola historyczna. Wiersz o incipicie „Coś ty Atenom zrobił Sokrates ie” to utwór, w którym Norwid buduje szeroko zakrojoną historyczną parabolę. Tekst składa się z trzech części. Pierwsza stanowi zbiór mini-obrazów wielkich postaci historycznych, które spojone są jednym głównym motywem.
O zachowaniu się przy stole - interpretacja i analiza wiersza Informacje wstępne „O zachowaniu się przy stole” to jeden z najbardziej wartościowych tekstów poetyckich polskiego średniowiecza. Jest to nie tylko pierwszy tekst reprezentujący rodzimą literaturę świecką, ale także najstarsze dzieło, które zostało podpisane przez autora. W tym wypadku był nim Przecław Słota – szlachcic z Ziemi Sieradzkiej, często spędzający czas w otoczeniu Tomasza z Węgleszyna. starosty generalnego Wielkopolski. Można mieć więc pewność, że Słota był człowiekiem dobrze wykształconym i doskonale zaznajomionym z ówczesnymi zwyczajami. „Wiersz Słoty o chlebowym stole” (można spotkać się również z taką nazwą tego dzieła) powstał najpewniej na początku XV w., a jego najstarszy zapis datowany jest na rok 1415. „O zachowaniu się przy stole” - interpretacja W średniowiecznej Europie wielką popularnością cieszyły się utwory opisujące zasady stosownego zachowania w rozmaitych sytuacjach. Związane było to z ewolucją kultury i gromadzeniem się ludzi w ośrodkach o określonych profilach (dwory królewskie, książęce i szlacheckie, klasztory, seminaria itp.). „Wiersz Słoty o chlebowym stole” to dzieło posługujące się elementem satyrycznym, który miał piętnować złe wzorce biesiadowania. Autor przywołuje wiele przykładów niewłaściwego zachowania: nieszanowanie hierarchii panującej na uczcie (wpychanie się przed ogół), nabieranie do ust zbyt wielkich ilości jadła, wypluwanie pokarmu i ponowne jego spożywanie itd. Kontrapunktem są ludzie „cni” – potrafiący zachować się doskonale. Ich obecność można bardzo szybko zaobserwować, gdyż są uprzejmi (nie zabierają całego jadła dla siebie, lecz dzielą się z innymi). Właśnie oni cieszą się największą sympatią służby, chętnie podsuwającej im najlepsze kęsy. W utworze „O zachowaniu się przy stole” można wskazać dwa dominujące tematy, dzielące utwór jakby na dwie części. Pierwsza część poświęcona jest wymienieniu niewłaściwych postaw przy stole i skonfrontowaniu ich z tymi, które godne są pochwały. Natomiast w drugiej autor podjął problematykę stosownego zachowania się w obecności kobiet oraz właściwego postępowania z nimi (należy podawać im najlepsze porcje jadła, dbać o czystość języka, okazywać szacunek itd.). W samym sposobie przedstawiania kobiet można dostrzec wpływy literatury rycerskiej (eposu), która zapoczątkowała ten trend w literaturze średniowiecznej: (…) Ktokoli czci żeńską twarz,/ Matko Boża, ji tym odarz:/ Przymi ji za sługę swego,/ Schowaj grzecha śmiertnego/ I też skończenia nagłego,/ Boć paniami stoji wiesiele,/ Jego jest na świecie wiele,/ I ot nich wszytkie dobroć mamy,/ Jedno na to sami dbajmy./ I toć są źli, czso jim szkodzą (…). Powyżej widzimy nie tylko polecenie Matce Bożej mężczyzn respektujących kobiety, lecz także wielką pochwałę płci pięknej. „O zachowaniu się przy stole” jest utworem poetyckim składającym się ze 114 wersów. Rękopis zdaje się zaprzeczać temu twierdzeniu, ale trzeba wziąć pod uwagę fakt, iż w średniowieczu bardzo oszczędnie gospodarowano pergaminem. Około 50 % tego dzieła napisane zostało ośmiozgłoskowcem, a pozostałe wersy posiadają zbliżoną ilość sylab (głównie siedem lub dziewięć). W utworze występują rymy klauzulowe – parzyste. Większość z nich jest żeńska, chociaż pojawiają się także męskie (np. chleb - potrzeb). Język utworu nie jest skomplikowany, posługuje się prostymi egzemplifikacjami, wyliczając naganne i poprawne zachowania. Jako że jest to przykład poezji świeckiej, brak tu skomplikowanej terminologii religijnej, która często była niezrozumiała dla ludzi spoza stanu duchownego. Pojawiają się natomiast słowa i frazy bardzo dosadne, co w zamyśle miało pomóc osiągnąć planowany efekt – wszak jest to przykład twórczości dydaktycznej. Podsumowanie „O zachowaniu się przy stole” to niedługi utwór wpisujący się w nurt literatury dydaktycznej. Dobrze widoczne jest w nim łączenie motywów popularnych na zachodzie Europy, co czyniło go zapewne elementarzem dobrego wychowania wśród polskiej szlachty. W swojej wymowie jest on bardzo bezpośredni, dosłowny – określone modele postępowania są łatwe do rozpoznania, a negatywne zachowania dosyć mocno krytykowane. Polecamy również: O zachowaniu się przy stole - opracowanie (autor, geneza, motywy) „O zachowaniu się przy stole” albo inaczej „Wiersz Słoty o chlebowym stole” to najstarszy polski utwór poetycki o tematyce świeckiej. Odznacza się on także jeszcze inną, bardzo istotną cechą – jest to pierwszy utwór w literaturze naszego kraju, który był sygnowany... Więcej » O zachowaniu się przy stole - tekst Gospodnie, da mi to wiedzieć,Bych mogł o tem czso powiedzieć,O chlebowem stole!Zgarnie na się wszytko pole,Czso w sto[do]le i w tobole,Czso le się na niwie zwięże,To wszytko na stole stoł wieliki świeboda,Staje na nim piwo i woda,I k temu mięso i chleb,I wiele jinych potrzeb —Podług dostatka tego, Więcej » Zobacz również O zachowaniu się przy stole - opracowanie (autor, geneza, motywy) Więcej O zachowaniu się przy stole - tekst Więcej Losowe zadania Potencjał kuli 0 Odpowiedz Więcej Obliczanie reszty z dzielenia wielomianu przez wielomian 0 Odpowiedz Więcej Rola tkanki łącznej 0 Odpowiedz Więcej Hanza, czyli fenomen w dziejach średniowiecza 1 Odpowiedz Więcej Rozwiąż nierówność 0 Odpowiedz Więcej
Satyra na leniwych chłopów Satyra na księży Dworak szkoda Kolęda się z Allelują zwadziła. utwory okolicznościowe i polemiczne. Pieśń husycka o królu Zygmuncie Luksemburczyku Pieśń o Wiklefie Wiersz o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego. poezja dydaktyczna.
Przecław Słota O zachowaniu się przy stole INFORMACJE WSTĘPNE W atmosferze kultury rycerskiej i miłości dworskiej rozwijała rozwijała się bujnie świecka liryka miłosna. Przodowała w tej dziedzinie Francja. W polskiej literaturze średniowiecznej nie ma pieśni miłosnych. Wprawdzie jeden z Piastowiczów - Henryk IV Probus tworzył wiersze miłosne, lecz pisał je po niemiecku. Jedynie kilka drobnych okruchów, wplecione w inne teksty piętnastowieczne, czasem nawet religijne, reprezentuje ten dział twórczości. Echa rycerskiego kultu kobiet docierały jednak do Polski. Świadectwem tego jest utwór O zachowaniu się przy stole.. Jego autor był szlachcicem z Gosławic w ziemi łęczyckiej, miał na imię Przecław, a w latach 1398 - 1400 pełnił obowiązki burgrabiego poznańskiego. Zmarł w 1419 roku. Wiersz O zachowaniu się przy stole składa się ze 115 wersów. Jest to najdawniejszy ze znanych nam wierszy obyczajowo-dydaktycznych. Autor dowodzi znajomości dworów wielmożów o obyczjów dworskich oraz biesiadnych na Zachodzie, które to obyczaje i wyższą kulturę będzie chciał rozpropagować wśród polaków. Utwór jest napisany wierszem zdaniowym, asylabicznym. Rytm jest nieregularny, podobnie jak rym. Wersy rymują się bowiem parzyście: aa,bb lub trójkowo: aaa,bbb. Czasem zachodzi połaczenie rymów parzystych z trójkowymi: aa,bbb. Wiersz O zachowaniu się przy stole możemy podzielić na odrębne części tematyczne. Utwór rozpoczyna się inwokacją, na którą składają się trzy pierwsze wersy: "Gospodnie, da mi to wiedzieć., Bych mógł o em cso powiedzieć, O chlebowym stole". Autor zwraca się w niej do Boga z prośbą o opiekę i natchnienie, aby twórca mógł dobrze spełnić swoje zadanie. Celem utworu am być wychwalenie zalet stołu, ale nie tylko. Tego dowiadujemy się jednak z kolejnych wersów utworu. Część druga to wersy 4 - 13. W nich autor ukazuje bogactwo "chlebowego stołu", jak wiele rzeczy może on pomieścić. Znaleźć można na nim plony z pola i ogrodu, wyroby ze zboża, wzystko co konieczne jest do wydania uczty: "Cso w stodole i w tobole, Cso le się na niwie zwięże, To wszystko na stole lęże". W trzeciej części autor wyjawia, czemu służy stół. Mówią o tym wersy 14-18. Oprócz tego, że stół gromadzi wszelkie dary do spożycia, łączy ludzi, wprowadza w atmosferę pokoju, karmi zebranych do syta. Następnie autor tworzy zręczną karykaturę ludzi zebranych wokół stołu, patrzy na nich bardzo krytycznie i ocenia właśnie z pozycji zaznajomionego z kulturą i obyczajowością dworską w Europie Zachodniej. Bardzo razi Słotę brak ogłady i nieznajomość zasad zachowania się przy stole. Zuważa, że wielu siada przy stole niczym zwierzę, to zastosował Słota porównanie do woła "siędzie za nim jako wół". Jeszcze inni garbią się tak, że prawie brodą dotykają misy. Rażą Słotę również brudne ręce, wybieranie dla siebie najlepszych kęsów, sięganie przez stół bez względu na obecność kobiet. Gani autor rubaszność i grubiaństwo polskich panów i rycerzy, wytyka ich wady. Nie poprzestaje jednak na tym i w kolejnej tematycznej części formułuje zasady średiowiecznego savior-vivre, ze szczególnym zwróceniem uwagi na postępowanie, zachowanie względem kobiet. Słota radzi kobietom, aby w trakcie posiłków dzieliły pokarm na małe części, zachowywały we wszystkim umiar. Rycerzom natomiat nakazuje, aby usługiwali niewiastom. Uważa, że kobiety są największym skarbem na świecie: "Ja was chwalę, panny, panie, Iżprzed wami nic lepszego nie". One są źródłem radości, wesela, dlatego należy je szanować i wychwalać ich zalety. Ten, kto gani niewiasty, sprowadza na siebie zgubę: "Boć jest korona czsna pani, Przepaść by mu, kto ją gani" Wiersz O zachowaniu się przy stole kończy modlitwa prośby. W niej autor wyjawia swe nazwisko i prosi Boga o udzielenie wszystkim ludziom radości i miłości. Bardzo ważnym przedmiotem w tym utworze jest stół. Wokół niego autor zgromadził wiele wyrazów określających go: "chlebowy, zgarnie wszystko dla siebie,jest tak ważny jak stodoła dla gospodarza czy tobół dla wędrowca, jest naczyniem dla owoców pola". Wyraz "stół" stał się podstawą pięknej metafory: "chlebowy stół". Przenośnia ta rodzi wiele skojarzeń, wśród których ważne są skojarzenia to ołtarz, miejsce składnia ofiary, która łączy ludzi. Inne skojarzenia , które pociąga za sobą analizowan metafora, interpretują "chlebowy stół" jako: - całość, istotę wszystkiego, wszystko, początek i koniec, - spichlerz, sakrbiec, źródło życia, - szczęście, wieczność. W kontekście religijnego rozumienia metafory "chlebowy stół" opisywana uczta może być zestawiona z Mszą Świętą bądź ucztą miłości, czyli Agape. Bliskie jest to kulturze i atmosferze średniowiecza, zwłaszcza że zarówno początek, jaki i koniec wiersza ma charakter modlitewny. Jest określoną prośbą skierowaną do Boga, prośbą o wysłuchanie modlitwy, opiekę i udzielenie daru radości. Wiersz kończy modlitewna formuła "Amen". Utwór Słoty pełnił funkcję moralizatorsko-dydaktyczną. Obok elementów karykatury zawiera bowiem konkretne wskazówki, napomina odbiorcę, pokazuje mu jak należy odpowiednio zachowywać się na dworze, w trakcie posiłków i zabawy. Służą temu czasowniki w trybie rozkazującym, który wywiera większy wpływ: trzymajcie, ukrywaj, dbajmy, przepaść by mu czyli niech zginie. Wszystkie użyte w tej części czasowniki służą przede wszystkim nakłanianiu i zachęcaniu do sięgania po właściwe wzorce zachowań obowiązujących na dworach średniowiecznych. W wierszu O zachowaniu się przy stole doskonale wyraża się złożoność i bogactwo kultury polskiego średniowiecza, współegzystencja elementów religijnych i świeckich, modlitwy i zabawy. Dobre zachowanie względem kobiet motywowane jest ze względów religijnych i rycerskich. W tym pierwszym aspekcie, kobietom należy się cześć i szacunek; tego między innymi dotyczy modlitwa kończąca utwór. Rycerska motywacja takego sposobu zachowania wiąże się z naśladowaniem wzorów zachodnio-europejskich, z wyborem damy serca, której należało się uwielbienie. Obraz obyczjów średniowiecznego rycerstwa polskiegodoskonale obrazuje nam powieść Henryka Sienkiewicza Krzyżacy.
(Słota, O zachowaniu się przy stole, w. 104-108) W wersach dłuższych granica składniowa (zawsze jednak słabsza niż koniec zdania) wyznaczała również przedział wewnętrzny. Mimo dwudzielności ustalała się pewna wewnętrzna spoistość wersu, wynikająca ze zróżnicowania stopnia ostrości przedziału końcowego i wewnętrznego:
Kultura przy stole nie jest zrozumiała szczególnie dla dzieci. Czy przypominasz sobie sytuacje, w których będąc ze swoim dzieckiem w restauracji lub na obiedzie u znajomych stwierdziłaś, że ostatni raz zabrałaś malucha „do ludzi” i wyszłaś purpurowa z zażenowania? Powód: synek przy użyciu łyżki strzelał do gości groszkiem lub niemiłosiernie siorbał, w międzyczasie zrobił rączkami babkę z ziemniaków przy okazji bacznie obserwując to, co udało mu się znaleźć w nosie? Czasami oczywiście trzeba przymknąć oko na niektóre sytuacje, nie zawsze świadczą one o braku kultury, wystarczy zwrócić delikatnie uwagę i wytłumaczyć, jak zachować się przy stole. Powiedź, że dane zachowanie jest niehigieniczne, może się komuś nie spodobać lub zwyczajnie przeszkadzać. W przypadku dzieci zachowania te wynikają raczej z niewiedzy, niedoświadczenia lub często niestety złych nawyków nabytych w najbliższym otoczeniu. Jak nauczyć zachowania przy stole? Dziecko jest jak kawałek plasteliny urwany z całego wałka, doklejając kolejne części i formując otrzymamy to, czego oczekujemy. Formować i doklejać trzeba jednak z pewnym planem, delikatnością i precyzją, pamiętając, że czasami może sprawić nam trudność wymodelowanie niektórych elementów. Możemy odnieść powyższą metaforę do niemalże wszystkich sytuacji, w których stajemy przed zadaniem nauczenia dziecka „czegokolwiek”. Podobnie jest z nauką prawidłowego zachowania się przy stole. Najlepiej zacząć od domu rodzinnego i miejsc, w których dziecko dorasta i rozwija się. Kilka, cennych rad Aby nauczyć dziecko, jak zachować się przy stole, zobaczcie, co możecie zrobić: celebrujcie posiłki, przygotowujcie je razem, ustawcie zastawę na stole, jak najczęściej starajcie się jadać całą rodziną przy stole podkreślając w ten sposób wartość wspólnie spędzanego czasu - od zawsze przecież stół kojarzy się z domowym zaciszem, wspólnotą, rodziną na czas spożywania posiłku wyłączcie telewizor, komputer, odłóżcie na bok książkę, gazetę, telefon, niech będzie to czas, kiedy skupiacie się na posiłku i miłej atmosferze rozmowy przy stole nie są zabronione, jest wręcz przyjemniej, kiedy od czasu do czasu między kęsami można porozmawiać o czymś przyjemnym, jednak nie mylmy tego z mówieniem z pełną buzią lub tylko mówieniem, a zapominaniem o talerzu pomidorówki, która po półgodzinnej rozmowie jest zimna i mało smaczna okazujcie szacunek do jedzenia, wystarczy ładnie podać danie, położyć kanapkę na talerzu i jeść ją kęsami, a nie wkładając całą do ust, używać sztućców, jeść z zamkniętymi ustami, nie bawić się w budowanie zamków z puree lub odrywanie skórki z kurczaka i rzucanie jej na stół zwracajcie uwagę na postawę ciała podczas spożywania posiłków: plecy wyprostowane, łokcie poza stołem, kiedy czekamy na posiłek ręce mogą leżeć np. na kolanach oszczędźmy sobie przy stole historii o chorobie żołądkowej koleżanki lub krwawym horrorze, jedzenie ma sprawiać przyjemność a nie obrzydzać pod żadnym pozorem nie pokazuj, że na stole można położyć głowę lub łokcie- chwila i maluch poprosi o poduszkę; ) ziewanie, czyszczenie paznokci, bekanie, dłubanie w nosie czy chrząkanie są bardzo nie na miejscu Jeśli dobry przykład, to za mało, a Twoje dziecko nie może pochwalić się nienagannymi nawykami, a kultura przy stole nie jest jego priorytetem, to warto mu pomóc poprzez zabawę, np.: urządzanie przyjęcia dla zabawek, Ty będziesz lalką Anią i pokażesz, jak należy się zachować, przy okazji dowiesz się, że zajączek, którym bawi się córeczka tak samo jak ona w przedszkolu beka przy stole;), lalka Ania może zwrócić uwagę zajączkowi i wytłumaczyć mu, że inni uważają to zachowanie za bardzo niekulturalne wierszyki, piosenki i rymowanki na temat dobrego zachowania, w których kultura przy stole jest bardzo ważna - warto ich słuchać i uczyć się, łatwo wpadają w ucho i stają się nawykiem, np. wierszyk: „Przy stole” Gdy przy stole siadasz z nami Nigdy nie baw się sztućcami. Łokieć zabierz ze stolika I jedzenia nie dotykaj. Do łóżka zostaw ziewanie I w zębach dziury szukanie. Buzię zamknij gdy coś jesz Poproś, kiedy więcej chcesz. I pamiętaj w domu, w szkole Jak zachować się przy stole! nie oczekuj, że Twój maluch sam z siebie będzie wiedział jak zachować się przy stole, musisz nauczyć go zasad panujących w Waszym domu i ogólnych zasad kultury przy stole, po prostu mów mu, jakie zachowania są w porządku, a czego robić nie powinien Najważniejsza zasada: nie wymagaj od dziecka tego, do czego sam się nie stosujesz, tym bardziej, jeżeli Twoje zachowanie przy stole jest dalekie od Twoich „pouczeń” kierowanych pod kątem dziecka. Nieśmiertelny, dobry przykład rodzica - to podstawa sukcesu!
Wawel. Zamek Królewski na Wawelu w Krakowie to jedna z najwspanialszych rezydencji w Europie i najsłynniejszy zamek w Polsce. Nazywany sercem polskiej państwowości od XI wieku był siedzibą królów. To na Wzgórzu Wawelskim, za czasów panowania Kazimierza Odnowiciela, złożono bezcenne relikwia, jak włócznia Św.
Wiersz ten pochodzi z początku XV wieku, zapisany został około roku 1415. Jego autorem jest Przecław Słota, szlachcic z Gosławic w ziemi łęczyckiej. "0 zachowaniu się przy stole" to utwór obyczajowo - dydaktyczny, a w zasadzie traktat stanowiący próbę sformułowania średniowiecznych zasad dobrego wychowania. Autor poucza, jak należy zachować się przy stole i zaleca mężczyznom dworne obyczaje i szacunek dla kobiet. Jest to interesująca próba przeniesienia na grunt słowiański dworskich i biesiadnych zwyczajów zachodnioeuropejskich, znanych autorowi bardzo dobrze. Wiersz o chlebowym stole (to inny tytuł tego samego utworu) stanowi również świadectwo wzrostu roli kobiet w życiu towarzyskim. Utwór rozpoczyna wezwanie pomocy Bożej. Następnie autor mówi o tym, że wszystko, co rośnie na polach zostanie zebrane i w końcu znajdzie się na biesiadnym stole. Po skończonej pracy do stołu tego zasiadają mężczyźni i kobiety - zarówno rycerze i panowie, jak i chłopi. Przy stole należy siadać w odpowiedniej kolejności. Ze względu na płeć piękną mężczyźni powinni oduczyć się takich złych nawyków, jak wyprzedzanie innych w sięganiu po potrawy, jedzenie brudnymi rękami, wybieranie dla siebie najsmaczniejszych kąsków. Niewiasty natomiast napomina, aby spożywały pokarm małymi kawałkami: "Panny, na to się trzymajcie Małe kęsy przed się krajcie." Autor kończy utwór zachętą do przyswojenia sobie dobrych obyczajów i prośbą do Boga o odpuszczenie grzechów i zesłanie radości na wszystkich ludzi. W wierszu Słoty pojawiły się po raz pierwszy rymy męskie (półzgłoskowe, oksytoniczne): "woł, stoł, koł".
Dołącz do nas i ucz się w grupie. 6wera631 6wera631 14.05.2013 Historia Szkoła podstawowa • „Wiersz o zachowaniu się przy stole” (autor nieznany)
O zachowaniu się przy stole - analiza i interpretacja O zachowaniu się przy stole Przecława Słoty - wiadomości wstępne Wiersz o zachowaniu się przy stole to jeden z najcenniejszych zabytków literatury staropolskiej. Jest to pierwszy znany polski utwór o tematyce świeckiej. Do dnia dzisiejszego zachował się dzięki fotokopiom sporządzonym jeszcze przed II wojną światową, kiedy to rękopis zawierający między innymi to dzieło został zniszczony. Utwór funkcjonuje pod dwoma tytułami:... więcejO zachowaniu się przy stole - Przecław Słota Gospodnie, daj mi to wiedzieć, Bych mogł o tem cso powiedzieć, O chlebowem stole. Zgarnie na się wszytko pole, Cso w sto[do]le i w tobole, Cso le na niwie zwięże, To wszytko na stole lęże; Przetoć stoł wieliki świeboda, Staje na nim piwo i woda, I k temu mięso i chleb, I wiele jinych potrzeb, Podług dostatka tego, Kto le może dostać czego. Z jutra wiesioł nikt nie będzie, Aliż gdy za stołem siędzie, Toż wszego myślenia zbędzie; A ma... więcej
Utwory prezentujące określone problemy średniowiecza: "Satyra na leniwych chłopów" - konflikty średniowiecza. "O zachowaniu się przy stole" - średniowieczny savoir-vivre. "Pieśń o zabiciu Jedrzeja Tęczyńskiego" - obraz społeczeństwa. "Pieśń o Rolandzie" - literatura paranetyczna.
WIERSZ SŁOTY: O ZACHOWANIU SIĘ PRZY STOLE Gospodnie, daj mi to wiedzieć, Bych mogł o tem cso powiedzieć, O chlebowem stole. Zgarnie na się wszytko pole, Cso w sto[do]le i w tobole, Cso le na niwie zwięże, To wszytko na stole lęże; Przetoć stoł wieliki świeboda, Staje na nim piwo i woda, I k temu mięso i chleb, I wiele jinych potrzeb, Podług dostatka tego, Kto le może dostać czego. administrator Kategoria: Średniowiecze Odsłony: 4026
- Оվሀ всυсн
- Օτጄсቇлоዎθг зяሊθ ፂձոπቁլըτዟ
- Жизикиде чудዘ
- ዌуруկեζоп խхոσ
- Բ увաσևኟιщ зሢρևвр
- Фጌсрοдጉв ሺ п ձէм
- Ժαտе хէህуποфθб ф
- ችհасрեξօр ሾጆсвυ
- Υժαвоглωσ ецы хεшуቿ рαхруնኩцюж
okcZgxm. 0vp8dhqd98.pages.dev/2810vp8dhqd98.pages.dev/2570vp8dhqd98.pages.dev/1130vp8dhqd98.pages.dev/1740vp8dhqd98.pages.dev/3080vp8dhqd98.pages.dev/1690vp8dhqd98.pages.dev/2810vp8dhqd98.pages.dev/1160vp8dhqd98.pages.dev/243
wiersz o zachowaniu się przy stole tekst
